رایجترین کار در نقشه برداری زمینی  و یا به عبارت دیگر اولین گام در کارهای نقشه برداری ، برداشت نقاط می باشد. برداشت نقاط به  دو صورت مسطحاتی و ارتفاعی ( بسته به کاربرد آن و پروژه مربوطه ) انجام می گیرد. برداشت صحیح نقاط  باعث می شود که مراحل بعدی در امور نقشه برداری راحتر انجام گیرد. در واقع برداشت به عنوان شالوده کارهای نقشه برداری می باشد. در این مقاله مطالب مرتبط دیگر   قصد دارم  به نکات لازم و عملی ، شرایط و مشکلاتی که در زمان برداشت زمینی ممکن است ایجاد گردد، بپردازم. لازم به ذکر است که مطالب این سایت به صورت عملی می باشد و سعی میگردد  که مطالب  به صورت راحت و روان بیان شود.

بازدید از منطقه و مشخص کردن ویژگی های پروژه

قبل از شروع هر پروژه نقشه برداری،  نیاز به بازدید از محل پروژه می باشد . اهداف اصلی از بازدید پروژه تعیین سختی کار، میزان عوارض موجود، شکل توپوگرافی زمین، تعیین نوع دستگاه جهت برداشت ( دوربین، GPS، پهباد و …)  ، تعداد تقریبی استقرار دوربین  مورد نیاز ( در صورت برداشت با دوربین ) ، تعداد اکیپ های کاری  و در آخر برآورد هزینه نقشه برداری می باشد. لازم به ذکر است که در زمان بازدید حتما باید کارفرما و یا نماینده فنی کارفرما حضور داشته باشند که بتوان جزئیات مورد نظر آنها را  در پروژه مشخص کرد.  برخی از سوالات و یا جزئیاتی که  باید از کارفرما پرسیده شود :

• مقیاس نقشه مورد نظر جهت برداشت مسطحاتی و ارتفاعی
• چه عوارضی را باید برداشت کنید؟ کدام عوارض برای کارفرما اهمیت بیشتری دارد ؟
• دقت عوارض برداشتی تا چه حد می باشد ؟( در این مورد اکثر کارفرما ها می گویند خیلی دقیق باشد که این جمله بصورت کلیشه ای است . به نظر من در این موارد برای آنها مثالی از دقت عوارض بزنید. به عنوان مثال بگوید تیر برق را به صورت نقطه ای در وسط بگیریم و یا در کنار تیر برق را هم بگیرم اشکالی ندارد؟.
• عوارض چگونه برداشت شوند ؟ ( به صورت نقطه ای ، خطی و یا سطحی برداشت شوند. برخی از عوارض هستند که به چند صورت می توانند برداشت شوند مانند جدول ، کانیوو، جاده و غیره . به عنوان مثال جاده می توان به صورت تک خط (آکس جاده) و یا به صورت سطحی برداشت شود علاوه بر این می تواند جاده به صورت سه نقطه ای هم برداشت شود که این سه نقطه ای بیشتر برای پروفیل برداری و تعیین شیب و ارتفاع جاده می باشد . به طور کلی باید مشخص گردد هر عارضه چگونه برداشت می شود .
• فاصله منحنی میزان ها در نقشه توپوگرافی چقدر باشد ؟
• مقیاس نقشه های پرینت شده، قالب خاصی اگر مد نظر کارفرما می باشد ؟
• …….
• و برخی سوالاتی دیگر که بسته به نوع پروژه می تواند به این موارد اضافه گردد . بدیهی است با افزایش تجربه که شما با انجام پروژه های گوناگون خواهید داشت،  می توانید بیشتر این موارد را خودتان تعیین کنید ولی توصیه می شود که تعیین این موضوعات ، حتما با هماهنگی کارفرما انجام گیرد.

تعیین و چگونگی برداشت عوارض و انجام پروژه

بعد از بازدید از محل پروژه و مشخص شدن خواسته های کارفرما، باید ساختار برداشت را مشخص کنیم. منظورم از ساختار برداشت مشخص کردن جواب سوالات زیر می باشد :

• چه عوارضی را باید برداشت کنیم و چه عوارضی را نباید برداشت کنیم ؟
• هر عارضه چگونه باید برداشت شود ؟ به صورت نقطه ای ، خطی و یا سطحی ؟
• فاصله نقاط برداشتی در توپوگرافی چه میزان باید باشد ؟
• دقت مسطحاتی برداشتی چه میزان می باشد ؟ از چه شکستگی های در برداشت مسطحاتی می توان صرفه نطر کرد ؟
• چه عوارضی به صورت ارتفاعی باید برداشت شود ؟ و چه عوارضی به صورت مسطحاتی می باشد ؟

لازم است به یک نکته اشاره کنم که ممکن است برای شما سوالاتی دیگری در هر مرحله ای که ما در این مقاله ذکر می کنیم،  هم پیش آید که جای نگرانی نیست چون شما می توانید بعد از پاسخ گویی به سوالات بالا و تجریه ای که در زمینه کار پیدا خواهید کرد و یا دانشی که در دانشگاه کسب کرده اید به آن سوالات نیز پاسخ دهید. خوب در ادامه به سوالات بالا پاسخ می دهیم. برای اینکه بتوان به سوالات بالا پاسخ داد باید یک مثال بزنیم . فرض کنید هدف شما برداشت مسطحاتی و توپوگرافی یک منطقه 5 هکتاری با عواض موجود درخت، تیر برق، جاده، جدول ، خط انتقال گاز ، فیبر نوری ، خانه مسکونی  و غیره  می باشدو قصد دارید یک  نقشه مسطحاتی با مقیاس 1:500 و تهیه نقشه توپوگرافی 1:1000 با فاصله منحنی میزان 1 متری تهیه کنید.

چگونگی برداشت عوارض  و کد گذاری عوارض

در زمان بازدید مشخص خواهد شد که چه  عوارضی  بر روی زمین وجود دارد و اینکه  کارفرما مشخص می کند که کدام یک از عوارض را می خواهد برداشت کند و کدام یک از عوراض را نیاز ندارد. همچنین مشخص می گردد که هر عارضه به چه صورت نقطه ای ، خطی و سطحی مورد نیاز است.  بعد از مشخص شدن عوارض شما باید بسته به نوع برداشت برای هر یک از عوراض یک کد تعریف کنید که در زمان برداشت با دوربین ، نقاط را یا این کد برداشت شود. تا سرعت برداشت شما بیشتر گردد . فرض کنید در پروژه بالا می توان عوراض مورد نیاز برای برداشت و کد های آنها را به صورت  زیر تعریف  کرد :

• درخت با کد TR یا کد 1
• تیر برق با کد TB یا کد 2
• جاده با کد ST یا کد 3
• نقاط ارتفاعی (کد ارتفاعی ) با کد TP یا کد 4
• …..

یک اصول خیلی کلی و جامع و یا یک قانون از پیش تعریف شده برای کدها وجود ندارد. شما به عنوان نقشه بردار باید تعیین کنید که کدام حالت برای شما راحتر است .آیا می خواهید به صورت عددی،  کد تعریف کیند یا به صورت حروف ؟ یا ترکیبی از هر دو.  به نظر من برای تعریف کد به دستگاهی که از آن استفاده می کنید باید توجه کنید اگر از دوربینی  استفاده می کنید که کیبورد حروف و اعداد ندارد مثل TC407 , TS02 لایکا ، بهتر است برای افزایش سرعت ،  از کد های عددی استفاده کنید ولی اگر از دوربین هایی استفاده می کنید که کیبورد اعداد و حروف دارد مانند TS06 می توانید از حروف و اعداد استفاده کنید.